Helen Mertens

Maastricht UMC+, voorzitter Raad van Bestuur

Vlak voordat de tweede golf ons land overspoelde, werd Helen Mertens voorzitter van de Raad van Bestuur bij Maastricht UMC+. ‘Heel spannend’ noemt ze haar start. Logisch, in haar ziekenhuis is het verzuim inmiddels ook twee keer zo groot als normaal. Hoe ervaart zij de crisis als bestuurder en wat neemt ze als leider mee naar 2021?

Donderdag de 12^e

Die dag hadden wij al onze eerste patiënten! Zondag 1 maart belde één van onze directeuren mij en zei: ‘Er komt iets heel bijzonders op ons af. We moeten ons crisisbeleidsteam bij elkaar roepen.’ Als enige medicus in de Raad van Bestuur was het logisch dat ik dat zou voorzitten. De volgende ochtend hadden we al onze eerste bijeenkomst. We waren razendsnel voorbereid, hadden bijvoorbeeld als eerste ziekenhuis tenten bij de eerste hulp voor de triage van Covid-patiënten.

Lessen uit Italië en China

Wetenschappers uit ons huis hadden intensief contact met collega’s in Italië en China. Daarvan leerde ik dat het slechtste wat wij konden doen was dit te onderschatten. Toen de extra zorglocatie bij het MECC werd ingericht, dacht ik nog wel ‘laat het niet nodig zijn’, maar wist ik dat het wel nodig kón zijn. Het heeft maar weinig gescheeld of dat moest echt operationeel worden.

Trots

Wij zijn een grote organisatie: achtduizend medewerkers, vijfduizend studenten. Wendbaarheid is dan vaak een probleem. Maar nu hebben we razendsnel onze processen geanalyseerd en anders ingericht omdat de grote aantallen patiënten in korte tijd dat vereisten. Het gevolg was dat onze besluitvorming er in die eerste piek totaal anders uit zag dan anders. Dat ons dat is gelukt maakt me wel trots.

Benoeming

Tot lang in de eerste piek wist ik als enige dat ik in de race was om bestuursvoorzitter te worden. Ik heb in die fase gezien op wie ik in tijden van crisis een beroep kon doen en wie zijn talenten in de goede richting aanwendde. Toen eenmaal bekend werd dat ik de nieuwe voorzitter zou worden, was het extra bijzonder dat onze lijnen al zo kort waren en we samen in hetzelfde schuitje zaten.

Alle routine kwijt

Dit was een onbekende ziekte. Als je zag hoe snel sommige patiënten verslechterden, vroeg je je wel eens af of onze zorg wel de juiste was. Iedereen was zijn routine kwijt. Als verpleegkundige van een kinder-IC meedraaien op een volwassenen-IC is compleet iets anders. Als jij met jouw ervaring bij zieke kinderen opeens met medicatie of materiaal voor volwassenen moet omgaan of volwassenen ziet overlijden, dan geeft dat veel onzekerheid.

Enorm voor de kiezen

Een campagne die we lanceerden om helpende handen te werven leverde immense stromen helpers op. Ze hadden niet allemaal zorgervaring, maar konden wel het verplegend personeel ontlasten en andere taken overnemen. De saamhorigheid was geweldig. Ook intern: het was opeens niet meer ‘ik en mijn winkel’ maar ‘wij allemaal’. Om mensen op mentaal vlak te ondersteunen zijn wij al vroeg begonnen met het aanbieden psychosociale ondersteuning en lanceerden we een ondersteuningsapp.

Takenpakket ontrafeld

We zijn gaan kijken welke taken een verpleegkundige moet doen en welke ook iemand anders kan doen. Op afdelingen waar voorheen alleen verpleegkundigen werkten, werken nu ook zorgassistenten en verzorgenden. Die halen bedden, houden voorraden op peil, lopen met iPads langs de bedden voor contact van patiënten met familie, doen toegangscontroles. Allemaal ter ontlasting van de verpleegkundige. Die ‘taakdifferentiatie’ heeft Covid flink versneld. Dit moesten we al doen, maar nu voeren we het eerder in dan voorzien.

Mooiste baan die er is

Als je ziet welke impact je kunt hebben, dáár doe ik het voor. Los van alle persoonlijke en maatschappelijke ellende heeft Covid ons huis ook goede dingen gebracht. De toegenomen slagkracht wordt door de hele organisatie als een enorme plus gezien. Ik hoop dat we die kunnen vasthouden.

Digitale zorg

Na de eerste piek hadden we even een adempauze en tijd om te evalueren. Daaruit bleek onder meer dat medewerkers de digitale zorg graag wilden houden. Covid heeft ook dat proces enorm versneld. Beeldbellen bijvoorbeeld beviel beter dan we dachten. Patiënten en medewerkers reageerden er heel positief op. Het levert ook veel op natuurlijk: je hoeft niet te parkeren, je verliest geen tijd, je CO₂-voetafdruk wordt kleiner en patiënten blijven in hun eigen omgeving.

Overgewicht voorkomen

Covid heeft andermaal bewezen hoe belangrijk het is om gezond te zijn en daar zelf de regie in te nemen. Mensen met overgewicht blijken een stuk vatbaarder. Met onze preventieve aanpak blijven we dus zeker doorgaan.

Samenwerking succesfactor

We hebben met alle partners in de regio hechtere relaties gekregen. Wanneer een ander ziekenhuis kampte met een grotere toeloop aan patiënten, gingen wij meteen met een busje daarheen. Het verdelen van de vaccinaties over de Limburgse ziekenhuizen is ook een goed voorbeeld. En omdat Adelante en verpleeg- en verzorgingshuizen in de regio een Covid-afdeling inrichtten, konden wij patiënten naar hen doorzenden en zelf weer nieuwe mensen opnemen. Zelfs medewerkers van André Rieu hebben zich aangeboden ons te helpen!

Tropenjaar

Het zijn wel extreme tijden. Normaal speel ik in het weekend graag klassieke muziek, maar mijn piano heb ik nu alleen met Kerst aangeraakt. Daar heb ik niet de rust voor dit jaar. Maar dat komt straks wel weer!

Bijzondere start

Ik ben blij dat ik hier al werkte, kende het huis goed. Als ik hier pas op 1 oktober voor het eerst was binnengestapt, was alles veel lastiger geweest. Maar ik zie uit naar de tijd dat Covid mijn agenda niet meer beheerst. Dat ik de nieuwe integratie van kliniek en faculteit kan oppakken en privé weer wat tijd overhoud.